سخن مشاور

بیکارترین و پرکارترین رشته‌ها در ایران

با نگاهی به نرخ 15.6 درصدی بیکاری در بین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و فاصله معنادار آن با نرخ 10.7 درصدی نرخ بیکاری کل جامعه، مهمترین سوالی که به ذهن می رسد این است که فارغ‌التحصیلان چه رشته‌هایی بیشترین درصد بیکاران جامعه را تشکیل می‌دهند و پرطرفدارترین رشته‌ها در بین جوانان چه رشته‌هایی هستند ؟

به گزارش خبرنگار دانشگاهی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، براساس مطالعات سازمان همیاری اشتغال دانش آموختگان جهاد دانشگاهی نرخ بیکاری در بین دانش‌آموختگان در سال 92 رقمی حدود 15.6 اعلام شده است این در حالی است که نرخ بیکاری در سال گذشته 10.5 درصد اعلام شده و در بهار امسال نیز با رشد 0.2 دهم درصدی به رقم 10.7 درصد رسیده است. فاصله پنج درصدی نرخ بیکاری دانش‌آموختگان با نرخ بیکاری کل نشان دهنده افزایش نامتوازن تحصیلات عالی و اشتغال در کشور است.

براساس سرشماری سال 90 بیش از 92 درصد جمعیت کشور با سواد هستند و با توجه به روند پرشتاب تحصیلات عالی در چند سال اخیر، بیش از 18 درصد جمعیت کشور دارای تحصیلات عالی و حوزوی هستند. با ادامه این روند پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش سطح تحصیلات عمومی مردم دارد که این مسئله مستلزم افزایش متناسب فرصت‌های شغلی است، موضوعی که هم اکنون به یکی از دغدغه های مهم سیاستگذاران کشور تبدیل شده است.

تا سال 1400 باید 29 میلیون فرصت شغلی در ایران ایجاد شود

طبق مطالعات سازمان همیاری اشتغال دانش‌آموختگان جهاد دانشگاهی، جمعیت فعال کشور تا سال 1400 به 61 میلیون نفر خواهد رسید و به عبارتی دیگر 5.2 درصد رشد خواهد داشت، در نتیجه باید سطح اشتغال نیز از رشدی 5.2 درصد در سال برخوردار باشد تا وضعیت فعلی حفظ شود. به بیان دیگر تا سال 1400 باید 29 میلیون فرصت شغلی در ایران ایجاد شود.

اما نکته‌ای که در این میان مغفول مانده، نبود تناسب میان تعداد فرصت‌های شغلی تخصصی ایجادشده در جامعه و شمار دانش‌آموختگان است. با استناد به نتایج آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 90 مرکز آمار ایران، مجموعاً حدود 768 هزار فارغ‌التحصیل دانشگاهی بیکار در کشور وجود دارد که از این تعداد 207 هزار و 310 نفر دارای مدرک فوق دیپلم، 505 هزار و 10 نفر دارای مدرک لیسانس، 52 هزار و 169 نفر فوق‌لیسانس و دکترای حرفه‌ای و 3388 نفر نیز دارای مدرک دکترای تخصصی هستند.

وضعیت دانش آموختگان بیکار به تفکیک مقاطع تحصیلی

بیشترین جمعیت دانش‌آموختگان بیکار، فارغ التحصیلان چه رشته هایی هستند؟

مطابق تحقیقات سازمان همیاری اشتغال دانش آموختگان بیشترین تعداد بیکاران در رشته‌های مهندسی، ساخت و تولید با 251 هزار و 402 نفر وجود دارد و پس از آن نیز 222 هزار و 112 نفر دررشته‌های علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق قرار دارند.

از مجموع بیش از 768 هزار نفر بیکار فارغ‌التحصیل دانشگاهی، 363 هزار و 740 نفر مرد و 404 هزار و 311 نفر نیز زن است که بالاترین تعداد مردان بیکار در رشته مهندسی، ساخت و تولید با 178 هزار و 461 نفر است و بیشترین تعداد زنان بیکار نیز با 134 هزار و 791 نفر در رشته علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق تحصیل کرده‌اند.

مجموعاً 100 هزار و 912 نفر مرد و زن در رشته‌های علوم انسانی و هنر و 76 هزار و 191 نفر نیز در علوم، ریاضی و کامپیوتر بیکار هستند..

38 هزار و 438 نفر در رشته‌های کشاورزی و دامپزشکی، 25 هزار و 997 نفر در رشته‌های بهداشت و رفاه (بهزیستی) و 17 هزار و 407 نیز در رشته خدمات بیکار هستند. از کل 768 هزار بیکار فارغ‌التحصیل دانشگاه کشور 13 هزار و 45 نفر رشته تحصیلی خود را اظهار نکرده‌اند.

مطابق این مطالعات نرخ بیکاری در بین 23 رشته اصلی دانشگاهی به شرح ذیل است :

گروه تحصیلی نرخ بیکاری
صنعت و فراوری 41.6
علوم کامپیوتر 30.4
روزنامه نگاری و اطلاع رسانی 30.3
علوم حیاتی 26.6
هنر 26.4
حقوق 25.4
علوم فیزیکی 25
کشاورزی و شیلات 24.8
صنعت و فناوری 22.2
معماری و ساختمان سازی 21.1
خدمات شخصی 20
علوم رفتاری و اجتماعی 20.4
بازرگانی و علوم اداری 20.3
دامپزشکی 20.2
خدمات بهداشتی 19.8
خدمات محیط زیست 19.5
ریاضیات و آمار 19
علوم انسانی 15.2
خدمات امنیتی 8.9
بهداشت 8
تربیت معلم 7.7
خدمات حمل و نقل 3.9

از 52 هزار و 169 نفر بیکار فوق لیسانس و دکترای حرفه‌ای، 11 هزار و 886 نفر در رشته‌های علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق تحصیل کرده‌اند و 12 هزار و 353 نفر نیز دارای مدرک رشته‌های مهندسی، تولید و ساخت هستند. 9607 نفر در رشته علوم، ریاضی و کامپیوتر و 6781 نفر نیز در رشته علوم انسانی و هنر بوده‌اند. سهم سایر رشته‌ها از موارد یاد شده کمتر بوده است.

وضعیت دانش آموختگان بیکار به تفکیک رشته های تحصیلی

آمار نرخ بیکاری فارغ التحصیلان نشانگر مشکلات ساختاری در بازار کار کشور و نامتناسب بودن سامانه برنامه ریزی در نظام آموزش عالی با نیاز های بازار کار را به اثبات می رساند .

به اعتقاد کارشناسان ،بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی با تحصیلات آکادمیک و دانش تئوریک بالا ولی سطح مهارت و تخصص پایین ،نشانگر این واقعیت است که بازار کار کشور بسیار هوشمند عمل می کند و به تخصص نیروی کار بیش از مدرک آنها اهمیت می دهد در حالی که آمار نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی بالاست ،فارغ التحصیلان مراکز مهارت آموزی با کمترین نرخ بیکاری مواجه هستند .

پرطرفدارترین رشته های دانشگاهی کدامند ؟

از سوی دیگر نوع نگرش و گرایش جوانان به برخی رشته ها نیز می تواند در این زمینه موثر و قابل توجه باشد به گونه ای که در حال حاضر حدود 80 درصد دانشجویان در 20 رشته اصلی تحصیل می‌کنند؛ حسابداری با تعداد 230 هزار دانشجو بیشترین سهم را در میان رشته محل‌ها به خود اختصاص داده است، پس از آن حقوق با 170 هزار دانشجو و کامپیوتر (نرم‌افزار) در حدود 100 هزار دانشجو دارد، مهندسی کامپیوتر (سخت‌افزار) نیز دارای 80 هزار دانشجو است. در رشته مدیریت بازرگانی 70 هزار دانشجو، در رشته مدیریت دولتی 63 هزار دانشجو، در رشته مهندسی عمران که نهمین رشته پرجمعیت است حدود 62 هزار دانشجو، در رشته روانشناسی حدود 60 هزار دانشجو تحصیل می‌کنند.

35 درصد از دانشجویان در 11 درصد رشته‌ها مشغول به تحصیل هستند و 65 درصدشان در کمتر از 89 درصد رشته محل‌ها مشغول به تحصیل‌اند. اگر رشته‌های اصلی را با گرایش‌ها یکی فرض کنیم می‌توان گفت حدود 80 درصد دانشجویان در 20 رشته محل اصلی تحصیل می‌کنند که این امر نیازمند بازنگری است. این رشته‌ها از نظر داوطلبان دارای بیشترین طرفدار است.

با توجه به صرف سرمایه‌های مادی و معنوی زیاد برای تربیت نیروی انسانی دانش آموخته هر گونه بی توجهی به معضل بیکاری این قشر از جامعه منجر به هدر رفتن سرمایه ملی شده و می تواند اثرات زیانبار اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی برای کشور به همراه داشته باشد و به نوعی چوب حراج زدن به سرمایه‌های انسانی کشور محسوب شود.

 

به گزارش خبرنگار مهر، یکی از مهم ترین معضلات و مسائل کشور در مورد بیکاری جوانان، عدم موفقیت افرادی است که پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی امکان راهیابی به بازار کار را ندارند و در این بخش با مخاطرات و مشکلات فراوانی مواجه می شوند.

به عبارتی، درصدی از جمعیت فعال جامعه که به دلیل افزودن بر دانش و تخصص خود راهی دانشگاه ها می شوند و این مسئله باعث تاخیر چندساله آنها در ورود به بازار کار می شود، به جای اینکه بتوانند پس از فارغ التحصیلی ورود بهتری به بازار کار داشته باشند، به درب های بسته بنگاه ها و واحدهای اقتصادی کشور بر می خورند.

تاخیر دانشگاهیان در ورود به بازار کار

بر پایه این گزارش، اگر بخواهیم تاخیر چند ساله اغلب کارجویان فارغ التحصیل دانشگاهی در ورود به بازار کار از زمان آغاز تحصیلات عالیه تا تاخیرهای پس از فارغ التحصیلی و جستجوی شغل را در نظر بگیریم، به عنوان نمونه ممکن است فردی برای اتمام دوره کارشناسی در یک رشته 4 سال در دانشگاه و بین 2 تا 4 سال نیز در جستجوی کار باشد.

این مسئله باعث ایجاد نوعی انباشت تقاضا در بازار کار به ویژه در مورد فارغ التحصیلان دانشگاهی شده است؛ موضوعی که حداقل یک دهه گریبانگیر کارجویان دانشگاهی شده و به گفته مقامات دولتی نرخ بیکاری آنها را تا 10برابر سایر گروه های متقاضی شغل افزایش داده است!

علاوه بر موارد فوق، ناهمگونی و بی ارتباط بودن آموزش ها و آموخته های تئوریک دانشگاه ها با نیازهای واقعی بازار کار نیز خود به معضلی حیاتی در روند اشتغال به کار فارغ التحصلان دانشگاهی تبدیل شده است.

تفاوت آموزش در دانشگاه و نیاز کارفرما!

به عبارت دیگر، امروز افرادی که از مسیر دانشگاه به سمت بازار کار حرکت می کنند، با نوعی تفاوت اساسی در دانش تئوریک و نیاز بازار کار مواجه می شوند که این مسئله باعث سخت تر شدن پذیرش متقاضیان کار توسط کارفرمایان می شود.

در سال های اخیر تلاش هایی برای جبران خلاء آموزش های دانشگاهی و نیاز بازار کار از طریق ارائه آموزش های مهارتی و فنی و حرفه ای صورت پذیرفته و به گفته مقامات فعال در حوزه فنی و حرفه ای، این آموزش ها توانسته مشکلات ورود به بازار کار، کارجویان دانشگاهی را تا 90 درصد حل کند.

نگاهی نیز به تغییرات نرخ بیکاری 12.9 درصدی بهار امسال نشان می دهد که تعداد بیکاران در فاصله بهار 90 تا بهار امسال به میزان 6 دهم درصد افزایش یافته اما نسبت به 14.1 درصد زمستان سال گذشته، به میزان 1.2 درصد کاهش یافته است.

1 میلیون بیکار زن و 2.2 میلیون مرد

با تمام طرح ها و منابعی که از سوی دولت در سال های اخیر به منظور حل مشکل اشتغال کشور در نظر گرفته شد، اما هنوز هم بیش از 3 میلیون و 100هزار نفر در کشور بیکار هستند که از این تعداد 1 میلیون نفر زن و 2 میلیون و 200 هزار نفر نیز مرد هستند.

مسئله بالا بودن آمار بیکاران جوان کشور به نوعی دیگر در بررسی بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله نیز مشهود است چرا که بیشترین درصد فارغ التحصیلان دانشگاهی در سنین 20 تا 30 سال قرار می گیرند. این گروه سنی در بهار امسال نرخ بیکاری 28.6 درصدی را تجربه کردند.

مردان تا 24 سال در فصل اول سال 25.8 درصد و زنان 39.5 درصد بیکاری را تجربه کردند. البته 852 هزار زن در بهار امسال در بخش صنعت اشتغال داشتند، 1 میلیون و 48 هزار نفر در کشاورزی و 1 میلیون و 800 هزار نفر نیز در خدمات فعال بوده اند.

جدول آماری اشتغال و بیکاری 23 رشته اصلی دانشگاهی

 گروه تحصیلی  تعداد  شاغل بیکار   نرخ بیکاری
تربیت معلم و علوم تربیتی  330011  304688  25323  7.7
هنر  87802  64582  23220  26.4
علوم انسانی  582856  494038  88818  15.2
علوم رفتاری و اجتماعی  295421  235027  60394  20.4
روزنامه نگاری و اطلاع رسانی  36967  25766  11200  30.3
بازرگانی و علوم اداری  795693  634102  161590  20.3
حقوق  184650  137788 46862  25.4
علوم حیاتی  106283  77989  28294  26.6
علوم فیزیکی  177813  133328  44485  25
ریاضیات و آمار  124670  100936  23733  19
علوم کامپیوتر  11129  7740  3388  30.4
مهندسی و حرفه های مهندسی  894740  696949  198790  22.2
صنعت و فرآوری  39795  23223  16572  41.6
معماری و ساختمان سازی  354952  272995  81957  23.1
کشاورزی، جنگلداری و شیلات  153376  115335  38040  24.8
دامپزشکی  16763  13375  3388  20.2
بهداشت  297694  273851  23842  8
خدمات بهداشتی  19408  15574  3833  19.8
خدمات شخصی  51831  41487  10344  20
خدمات حمل و نقل  8068  7754  313  3.9
خدمات محیط زیست  6776  5458  1318  19.5
خدمات امنیتی  66483  60575  5908  8.9
 کل  4643618  3741999  901619  19.4

توضیح اینکه گروه علوم انسانی شامل زبان خارجی و منسوج، زبان و ادبیات مادری، فلسفه و علم اخلاق، دین، تاریخ و باستان شناسی می شود. همچنین گروه علوم رفتاری و اجتماعی شامل رشته های اقتصاد، روان شناسی، جامعه شناسی و علوم سیاسی است.

در گروه بازرگانی و علوم اداری رشته های امور مالی، بیمه، بانکداری، مدیریت و امور اداری قرار دارد و در گروه مهندسی و حرفه های مهندسی نیز رشته هایی مانند مهندسی های صنایع، مکانیک و فلزکاری، برق و انرژی، شیمی و الکترونیک قرار گرفته است.

برق ارشد

فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته های الکترونیک و فناوری اطلاعات و دانشجوی دکتری ، مشاور کنکور ارشد برق ، مدرس دروس و نرم افزارهای تخصصی برق و IT ، با تجربه 9 ساله در زمینه مشاوره ، برنامه ریزی ، انتخاب رشته از کاردانی تا ارشد ، طراحی سیستم های آنلاین تخمین رتبه و انتخاب رشته برای اولین بار در سال 90 ، طراحی و راه اندازی سایت های دانشگاهی ، آموزشی و فروشگاهی ، راه اندازی سیستم های آموزشی ، آموزش آنلاین و مجازی ، سابقه کار و همکاری با شرکت مهندسی تحقیقاتی و پژوهشی نصیر دانشگاه خواجه نصیر ، دانشگاه مازندران ، بانک صادرات ایران ، شرکت گروه بهمن (مرکز بهمن موتور) ، شرکت های فنی و مهندسی ، انجمن های علمی و تخصصی ، موسسات کنکور ، دانشگاه تهران و مشاور انتخاب رشته کنکور ارشد برق تعاونی سازمان سنجش در سال 93 و...

نوشته های مشابه

‫۹۳ دیدگاه ها

  1. سلام خساه نباشید
    ببخشید این مطالبتون باسه چه سالیه؟
    میخواستم بدونم آمارهاتون به روزه؟
    ممنون ازسایتتون

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا