سوالات پرتکرار سالهای اخیر (ماشینهای الکتریکی 1 و 2: قسمت دوم)

همان­طور که داوطلبان عزیز می­دانند بسیاری از سوالات کنکور از بانک سوالاتی طرح می­شود که توسط اساتید برتر در ایران جمع آوری شده است. با نگاهی به سوالات کنکور متوجه خواهید شد که بیشتر سوالات کنکور تکراری هستند و بعد از گذشت چندین سال دوباره و با تغییراتی کمی مطرح می­شوند. در این مطلب قصد داریم با نگاهی به سوالات کنکور سالهای اخیر سوالات پرتکرار را بررسی کنیم و شما را آماده کنید که شاید بتوانید با کار کردن بیشتر بر روی این سوالات براحتی در کنکور آنها را پاسخ دهید. در این مطلب درس ماشینهای الکتریکی مورد بررسی قرار می­گیرد.

فصل سوم: ترانسفورماتورها

بازده ترانس و تنظیم ولتاژ: بحث بازده و تنظیم ولتاژ جزوه مباحث مهم و پرسوال قسمت ترانس است. در کنکورهای 90 الی 92 هر سال 2 سوال، در کنکور 93 یک سوال از این بحث مطرح شده است. این قسمت دارای نکات ریز مهمی است که معمولاً بصورت ترکیبی مطرح می­شود. به طور مثال بازده ماکزیمم و تنظیم ولتاژ صفر و ماکزیمم در بسیاری از سوالات مطرح می­شود. نکته جالب در این سوالات این است که بسیاری از سوالات در حالت پریونیت مطرح می­شوند و داوطلبان باید بخوبی نکات پریونیت را بلد باشند به طور مثال در حالت پریونیت تلفات مسی برابر مقاومت معادل است، تنظیم ولتاژ ماکزیمم برابر امپدانس معادل و برابر ولتاژ اعمالی در آزمایش اتصال کوتاه است. دوستان عزیز باید توجه داشته باشند که تلفات مسی با توان دوم جریان (بار مصرفی) تغییر می­کند که برای حل سوالات خیلی از این نکته استفاده می­شود. به هرحال این قسمت می­تواند بسیار پرسوال باشد و باید به دقت سوالات و نکات آن مرور شود.

اتوترانس: اتوترانس جزوه مباحثی است که در کنکور بسیار مطرح می­شود. ساختن اتوترانس از روی یک ترانس می­تواند به دو صورت کاهنده و افزاینده صورت گیرد که هر کدام از آنها نیز خود می­توانند به دو صورت باشند. بنابراین می­توان یک ترانس را به 4 صورت تبدیل به اتوترانس کرد و 4 توان مختلف را از آن به دست آورد. این نکته بسیار مهم است چون هر سوالی که مطرح شود در واقع یکی از حالتهای ممکن خواهد بود. همچنین در یک بار مشخص مجموع تلفات مسی و آهنی ترانس و اتوترانس یکسان است. در کنکورهای 93 و 94 هر سال یک سوال از اتوترانس مطرح شده که اتفاقاً جزوه سوالات راحت ماشین نیز هستند. داوطلبان عزیز حتما سوالات این بخش را برای تمامی حالتها حل کنید تا بر روی آن مسلط شوید.

مدار معادل ترانس و تلفات آن: از بحث مدار معادل ترانس و حل مداری آن و همچنین بحث تلفات آهنی (تلفات هسته) که شامل تلفات فوکو و هیسترزیس هستند سوالات زیادی در کنکور مطرح می­شود که دارای روابط بسیار ساده هستند. در کنکورهای 91 الی 94 هر سال 2 سوال از این بخش مطرح شده است هرچند که بعضی از سوالات با قسمت بازده و تنظیم ولتاژ هم پوشانی دارند اما بسیاری از سوالات مختص این قسمت و مخصوصاً بحث تلفات هیسترزس و فوکو هستند.

ترانسهای سه فاز: ترانس­های 3 فاز از جمله بخش­های است که در درس ماشین 2 به آن کم لطفی می­شود و معمولاً خیلی کم به آن توجه می­شود. شاید به همین دلیل است که از سال 88 تابحال هیچ سوالی از آن در کنکور مطرح نشده است.

موازی کردن ترانس­ها: موازی کردن دو یا چند ترانس با همدیگر به منظور تأمین یک بار مصرفی مشخص از جمله مباحث مهم در فصل ترانس است. از این قسمت سوالات متنوعی در کنکور مطرح شده به طوری که در کنکور 89، 2 سوال از این بحث مطرح شده بود. اما با توجه به تغییر سیاست­ها در درس ماشین از سال 90 تا 94 هیچ سوالی از این بخش مطرح نشده است. برای حل کردن سوالات این فصل یک رابطه مهم وجود دارد که با آن می­شود تمامی سوالات را حل کرد.

جمع­ بندی: از این فصل در کنکور تقریباً هر سال 3 سوال مطرح می­شود. با توجه به مطالب گفته شده ملاحظه می­شود که مباحث ترانس بسیار زیاد است هرچند که حل سوالات آن تقریباً روتین و یکنواخت است و با تسلط بر روی یک سری روابط می­توان براحتی سوالات این بخش را جواب داد. می­توان به جرأت قسمت ترانس را ساده­ترین فصل درس ماشین نامید.

پیش­ بینی برای کنکور 95:

با توجه به سوالات مطرح شده در سالهای اخیر پیش­ بینی برای فصل ترانس بسیار مشکل است. از بحث موازی کردن ترانس­ها و ترانس­های 3 فاز خیلی سال است که دیگر سوالی مطرح نشده است و بیشتر سوالات به سمت قسمتهای ابتدایی گرایش پیدا کرده است. بنابراین می­توان پیش­ بینی کرد که از 3 سوال سال 95 یک سوال از فصل تلفات و مدار معادل ترانس، 1 سوال از بازده و تنظیم ولتاژ و یک سوال هم از اتوترانس مطرح خواهد شد. هرچند که من به شخصه اگر جای طراح سوالات بودم از موازی کردن ترانس­ها نیز سوال مطرح می­کردم چون مطمئناً بسیاری از داوطلبان این قسمت را نمی­خوانند چون سالهای است سوال مطرح نشده است.

فصل چهارم: ماشین القایی

نمودار گذر توان: در این قسمت نموداری وجود دارد که گذر توان را از توان ورودی به موتور تا توان عبوری از فاصله هوایی و در نهایت توان خروجی موتور را نشان می­دهد. روابطی که بین پارامترهای ماشین وجود دارد مانند تلفات روتور، توان خروجی، توان مکانیکی، بازده و لغزش بسیار مهم است و جزوه مباحثی است که هر سال از آن در کنکور سوال مطرح می­شود. از این بخش هر سال یک سوال مطرح شده است حتی در کنکور 93 نیز 2 سوال از آن طرح شده بود. اگر بر روی نمودار گذر توان و روابط آن تسلط داشته باشید براحتی سوال یا سوالات! این بخش را می­توانید جواب دهید.

گشتاورهای ماشین: یکی از نکات مهم در بحث ماشین­های القایی نمودار گشتاور – سرعت یا گشتاور لغزش است. با توجه به این نمودار سه گشتاور مهم شامل گشتار ماکزیمم، گشتاور راه­اندازی و گشتاور عادی وجود دارد که روابط بین این گشتاورها با لغزش و لغزش ماکزیمم بسیار مهم است و هر سال از آن یک سوال مطرح می­شود. معمولاً در سوالات رابطه بین دو گشتاور را می­دهد و هدف سوال به دست آوردن لغزش یا سرعت است. بیشتر سوالات این بخش منجر به معادلات درجه دو می­شود که باید ریشه­های معادله را به دست آورید و با توجه به نوع لغزش که لغزش عادی و یا ماکزیمم است، ریشه­ ی مناسب را انتخاب کنید. دوستان عزیز توجه کنید که لغزش عادی بسیار کوچک و درحد 2 الی 5 درصد است و لغزش ماکزیمم عددی بزرگتر در حد 20 درصد است.

انواع روش­های راه ­اندازی: برای راه­ اندازی موتورهای القایی 3 روش راه ­اندازی مستقیم، ستاره – مثلث و اتوترانس وجود دارد. روابط بین گشتاورها و جریانهای راه­ اندازی در این 3 حالت بسیار مهم­ اند و در برخی از سالهای در کنکور از آنها سوال مطرح شده است. از این بخش در سالهای 90 و 93 سوال مطرح شده است.

مدار معادل: روابط بین پارامترهای مدار معادل ماشین بسیار مهم است و در برخی سالها از آن سوال مطرح شده است. این بخش را معمولاً داوطلبان جدی نمی­گیرند و به همین خاطر جواب دادن سوالات آن برای داوطلبان سخت می­شود. در کنکورهای 92 و 94 از این بحث در کنکور سوال مطرح شده است.

هارمونیک­های زمانی و مکانی: معمولاً در دانشگاهها این مبحث تدریس نمی­شود اما در بسیاری از کتابهای کنکوری مطالب آن به چشم می­خورد و در بعضی از سالها نیز از آن در کنکور سوال مطرح می­شود. مثلاً در چند سال اخیر فقط در سالهای 88 و 91 از آن سوال مطرح شده است.

جمع ­بندی: از این فصل در کنکور تقریباً هر سال 3 سوال مطرح می­شود. با توجه به مطالب گفته شده ملاحظه می­شود که مباحث ماشین القایی زیاد است هرچند که قسمتهای مربوط به نمودار گذر توان و گشتاورها تقربیاً هر سال تکرار می­­شوند و حل آن نیز یکنواخت شده است. از فصل ماشین القایی معمولاً هر سال 2 سوال متوسط و یک سوال سخت مطرح می­شود.

 پیش ­بینی برای کنکور 95:

با توجه به سوالات مطرح شده در سالهای اخیر می­توان پیش ­بینی کرد که از قسمت نمودار گذر توان و گشتاورها از هر کدام یک سوال مطرح شود. سوال مبهم از این فصل، سوال سوم است که از سه قسمت راه ­اندازی، مدار معادل و هارمونیک­ها می­تواند انتخاب شود. تجربه نشان می­دهد که احتمال طرح سوال از قسمت راه ­اندازی موتور بسیار بیشتر است. اگر طراح بخواهد داوطلبان را غافلگیر کند مطمئناً از قسمت هارمونیک­ها سوال طرح خواهد کرد.

داوطلبان عزیز اگر سوالی دارند می‌توانند روی همین مطلب بپرسند و یا در طرح مشاور ثبت نام کرده و تلفنی مشکلات خود در این درس را مطرح کنند.