برای اینکه داوطلبین عزیز بتوانند مطالعات خود را بهتر و مفیدتر ادامه دهند در ادامه 14 موضوع مهم و موثر در بهبود روند مطالعه آمده است که توجه کردن به هر یک از آنها می تواند حائز اهمیت باشد.
1- درس خواندن را عادت خود کنید!
اگر برنامه ریزی زمانبندی شده ای برای خود نداشته باشید، هر چقدر هم که درس بخوانید و نمره خوب بگیرید، هیچگاه متوجه جایگاه خود نمی شوید. متوجه نمی شوید در چه اوقاتی، چه درسی را بهتر می فهمید و یاد می گیرید. متوجه نمی شوید چه زمانهایی را بی جهت از دست داده اید و اصلاً تشخیص نمی دهید که چه درسی را به چه روشی بخوانید. پس یک برنامه ریزی زمانبندی شده هر چقدر هم ساده، خیلی چیزها را مشخص می کند.
2- هدف گذاری
از هدف هایی که نیازمند تلاش ولی قابل دسترسی اند، استفاده کنید. کافی است سعی کنید فرق بین اهداف کوتاه مدت و بلندمدت خود را دریابید. اهداف بلندمدت را مانند یک رویا در ذهن بپرورانید و نگه دارید، در عین حال فعالیت های روزانه زندگی را به اهداف کوتاه مدت اختصاص دهید. مثلاً عضو هیئت علمی یک دانشگاه خوب شدن و . . . اهداف بلند مدت و مهمی هستند. هر کدام از این اهداف، مسیرهایی را می طلبند که شما باید این مسیرها را با تلاش و دستیابی به اهداف کوتاه مدت، سپری کنید. مثل دکترا گرفتن از یک دانشگاه برتر با معدل خوب و اندوختن مهارت و تجربه در حین تحصیل، قبل از آن، گذشتن از سر کنکور و . . . تا برسد به کوتاه ترین هدف، مثل اینکه فردا از ساعت 8 تا 10 باید مدار الکتریکی بخوانم و. . .
3- تقسیم کل به چند جزء
همیشه از کل به جزء و از بزرگ به کوچک رسیدن، روش کارایی در امر است. در زمان درس خواندن ابتدا سعی کنید یک درک کلی از مطلب داشته باشید سپس وارد جزئیات شوید، با این روش امکان موفقیت شما بیشتر میشود.
4- مرور درس در همان روز
سعی کنید همیشه به کارهای دانشگاه و درس خواندن اولویت دهید و بعد از انجام آن ها به فعالیت های دیگر مانند تماشای تلویزیون، استفاده از کامپیوتر، تفریح، مهمانی و . . . بپردازید. یک مرور سریع از نکات مهم هر درس در همان روز باعث ماندگاری بیشتر در مغز و یادآوری آسانتر مطالب خواهد بود. مخصوصاً در مورد دروس اختصاصی، حل کردن تمرین، چند ساعت بعد از تدریس، بسیار مفید خواهد بود.
5- محیط مناسب برای مطالعه
بهترین مکان برای مطالعه میز شخصی و اتاقی جدا از جریانهای غیر درسی است. بهتر است میز مطالعه در کنج اتاق قرار داشته باشد به طوری که شما رو به دیوار قرار بگیرید. از اطراف میز کار خود هر چیزی که حواستان را پرت میکند دور بدارید. تمام وسایل مورد نیاز برای مطالعه را روی میز قرار دهید تا هنگام مطالعه دائماً مجبور نباشید از جای خود بلند شوید. نور اتاق مطالعه نیز باید کافی و تلفیقی از نور سفید و زرد باشد. هنگام خواندن لم ندهید، همیشه درست پشت میز بنشینید به طوری که تمام مفاصل بدنتان زاویه 90 درجه داشته باشند. دستتان را زیر سرتان نگذارید، روی میز نخوابید و . . . هر وقت خسته شدید از جای خود بلند شوید و کمی قدم بزنید و چند حرکت کششی انجام دهید، سپس دوباره مشغول مطالعه شوید.
اگر فراهم کردن چنین محیطی برایتان در منزل مقدور نیست میتوانید از کتابخانه نزدیک محل سکونت خود استفاده کنید.
6- اهمیت تغذیه در مطالعه
بهطور کلی بهتر است یک برنامه ریزی غذایی متعادل و مفید برای خود داشته باشید. برای این کار بهتر است از فواید و مضرات مواد غذایی و از بهترین زمان صرف آنها مطلع باشید.
پیش از مطالعه از صرف غذاهای چرب و سنگین خودداری کنید و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه را آغاز کنید، چون پس از صرف غذای سنگین، بیشتر جریان خون متوجه جریان گوارش می شود تا به هضم و جذب غذا کمک کند و لذا خون رسانی به مغز کاهش می یابد و از تفکر و تمرکز کاسته می شود.
7- افزایش ساعات مطالعه
ساعات مطالعه خود را کم کم (حتی اگر شده روزی 10 دقیقه) ولی پیوسته افزایش دهید. مثلاً یک روز 7 ساعت مفید درس نخوانید و 3 روز بعد روزی دو ساعت! مگر اینکه اتفاق غیر مترقبه ای افتاده باشد. چون 50% کارآیی مدت مطالعه بستگی به عادت مطالعه شما دارد.
8- ناامیدی دشمن یادگیری
افرادی که دائماً خود را به دلیل کندی در یادگیری سرزنش می کنند، حتی اگر پیشرفتی مناسب و قوه یادگیری بالایی داشته باشند، همواره در استرس به سر می برند. در مقابل افرادی که به خود و سرعت یادگیری شان اطمینان دارند، اگر از هوش و استعداد کمتری نسبت به گروه قبل برخوردار باشند، نتیجه کارشان بهتر است، زیرا این افراد انرژی خود را صرف نگرانی و حساسیت های بی مورد نکرده، آهسته و پیوسته پیش می روند.
9- وضعیت جسمی و روحی
در زمان هایی که خسته، عصبانی، حواس پرت، شتابزده هستید درس نخوانید، زیرا در چنین حالاتی تلاش شما برای یادگیری بی فایده است و مغز انسان در این حالات اطلاعات را دفع می کند. بنابراین زمانی که فکر شما بر چیزهای مشغول است خود را مجبور به درس خواندن و یادگیری نکنید. این کار چیزی جز اتلاف وقت نیست.
10- عوامل موجب اختلال در یادگیری
زیاده روی در تماشای فیلم و تلویزیون، انجام بازی های کامپیوتری یا استفاده بیش از حد از اینترنت، بیرون رفتن از منزل به منظورهای مختلف، مکالمه بیش از حد تلفن، خواب بیش از اندازه و . . .
11- به خودتان پاداش بدهید!
هر چند وقت یک بار به عنوان پاداش به کارهای مورد علاقه ای که برایتان لذت بخش است بپردازید. مثلاً به خودتان قول بدهید که اگر یک هفته کامل از شنبه تا پنجشنبه، برنامه تان را به موقع به انجام برسانید و از برنامه عقب نیفتید، جمعه آن هفته را به کوه بروید. بهتر است بیشتر به فعالیت های سبک بدنی و ورزشی و نشاط آور بپردازید.
12- بازه های زمانی کوتاه اما پیوسته
آمار نشان داده که ذهن انسان در زمان های کوتاه و مکرر بسیار متمرکزتر از زمان های طولانی عمل می کند. بنابراین بهتر است بعد از هر 60 الی 75 دقیقه درس خواندن، 10 دقیقه به خودتان استراحت بدهید، ضمن اینکه درس خواندن برای مدت زمان طولانی نه تنها کسالت آور است، بلکه باعث خستگی، ایجاد استرس و سردرگمی می شود، در نتیجه قدرت یادگیری را کاهش می دهد.
13- خلاصه برداری
به طور کلي خلاصه نويسي و يادداشت برداري به چهار دليل پيشنهاد مي‌شود: اول اينکه هنگام مطالعه و دقيق خواني از اصول مهم به شمار مي‌آيد و در عميق تر کردن يادگيري مؤثر است. دوم حجم و زمان مرور کمتر شده و امکان مرورهاي چندين باره را به شکلي سريع فراهم مي کند و سوم اگر به شيوه‌اي صحيح انجام گيرد به هنگام مرور بهتر و مؤثر از خود مطلب مفيد واقع مي شود و چهارم اين امکان را فراهم مي‌کند که تمام مطالب و مباحث مرتبط با يک موضوع را که در کتاب درسي، جزوه، کتاب کمک آموزشي و هر منبع ديگري پراکنده باشد را در يک جا جمع آوري کرده و از پراکنده خواني جلوگيري نمود.
14- نحوه مطالعه
مطالعه همانند انجام هر كار يا فعاليت ديگر، نيازمند استفاده از روش درست است. اگر به دقت بررسي كنيم مي‌بينيم كه يكي از دلايل افت تحصيلي برخي از دانشجویان اين است كه شيوه مطالعه آنها بر طبق اصول صحيح مطالعه نيست و عدم رعايت اصل و بهداشت مطالعه موجب پايين آمدن سطح كارايي و بازدهي انسان، تضعيف روحيه، كاهش اعتماد به نفس و خستگي و دلزدگي از مطالعه مي‌شود. گام نخست و اساسي در مطالعه، نحوه مطالعه است. هر وقت مطلبي را مي‌خوانيم نخست بايد معناي آن را درك كنيم. اكثريت عظيمي از خوانندگان كمتر به اين موضوع اهميت مي‌دهند و فقط آن چه را كه واضح است يا فكر مي‌كنند فهميده‌اند، مطالعه مي‌نمايند.
وقتي شما ابتدا مفاهيم كتب درسي را بطور عميق مورد مطالعه قرار دهيد (متن درس،مثال‌ها ، تمرين‌ها) با يك تعداد تست كافي و استاندارد به آمادگي لازمه مي‌رسيد و در غير اينصورت بايد چندين برابر تست بزنيد كه تازه با ترديد نسبت به يافته‌ها نيز همراه است.
در مطالعه هميشه تلاطم داشته باشد(مطالعه فعال) يادداشت‌برداري، حاشيه‌‌نويسي، طبقه‌بندي وخلاصه نویسی و سازمان دادن، برجسته و بارز ساختن نكات مهم مطالب مورد نظر، به زبان خود تكرار كردن مطالب و تصویر سازی ذهنی و تجسم عینی …(مخصوصا برای دروسی که نیاز به اندیشه و تفکر بیشتری دارد) از جمله فنوني هستند كه انسان را در هنگام مطالعه ، فعال نگه مي‌دارند و نتیجه آن بالا رفتن تمرکز حواس و سرعت عمل است .
اکنون توجه شما را به نکاتی در مورد مطالعه مفید جلب میکنم:
· براي مطالعه مطالب، بهتر است در ابتدا به صورت كلي و اجمالي مرور كنيد و سپس مطالعه جزئيات را شروع كنيد.
· مطالب دشوار را به قسمت‌هاي ساده و كوچكتر تقسيم كنيد.
· تمرين كنيد كه مطلب را تند بخوانيد، تندخواني باعث صرفه‌جويي در وقت و تمركز حواس مي‌شود.
· بين ميزان يادگيري با مدت زماني كه صرف آن مي‌شود رابطه نزديك وجود دارد. توصيه مي‌شود كه براي مطالعه وقت كافي در نظر بگيريد.
· از برخواندن مطلبي كه قبلاً ياد گرفته‌ايد براي شخص ديگري كه بتواند اشتباهات شما را اصلاح و جاافتادگي‌هاي آن را گوشزد كند، بسيار مفيد است.
· يكي از شگردهاي يادگيري مطالب، استفاده از برگه نكته‌ها مي‌باشد يعني نوشتن نكته‌اي داراي اهميت خاص بر روي يك برگه و دادن تعريفي از آن به زبان خودتان، كه براي يادگيري موثر مي‌باشد.
· حتي‌الامكان سعي كنيد كه مطالب را بفهميد و به خاطر بسپاريد زيرا مطالبي كه طوطي‌وار حفظ شده‌اند، خيلي زود فراموش خواهند شد.
