فرآیند تحقیق :
فرآیندی که برای انجام تحقیق موضوع مشخصی صورت می گیرد، بایستی طبق برنامه ریزی و مرحله به مرحله انجام پذیرد . به نحوی که پژوهشگر پس از رسیدن به پاسخ پرسش های جزیی ، اقدام به یافتن پاسخ سوالات کلی تر کند . از همه مهم تر اینکه فرد محقق در تمام مراحل فرآیند بایستی روی هدف پژوهش تمرکز نموده و آن را مد نظر فعالیت ها قرار دهد . به این ترتیب در روند فرآیند، پرسش های فرعی دیگری نیز پدید آمده و پاسخ دادن به آن ها نیز افزایش یافته و مراحل پژوهش توسعه پیدا می نماید. محقق برای ورود به فرآیند تحقیق بعد از یافتن پرسش علمی یا تعیین موضوع تحقیق و هدف پژوهش ، بایستی برنامه ریزی ، طراحی ، جمع آوری اطلاعات و در نهایت تجزیه و تحلیل آن ها را بداند. در این صورت است که محقق می تواند به فعالیت های پژوهشی خود امیدوار باشد.
پژوهشگر باید برای رسیدن به هدف تحقیق در بین روش های مختلف کیفی و کمی ، بهترین رویکرد را انتخاب نماید . (منبع : Leedy, P.D. & Ormrod, J. E. (2010) Practical Research: Planning and Design, Ninth Edition, Published by Merrill. )
نگاشتن یک مقاله ی علمی ، نوعی از تحقیقات و پژوهش های رایج می باشد. بنابراین یکی از روش های شناخت فرآیند صحیح یک تحقیق، مطالعه ی مقالات علمی ، در دسترس و قابل اعتماد است.
نگاشت مقاله :
چرا باید بنویسیم و نحوه ی نوشتن علمی چگونه است؟ مسلماً هر کس برای پاسخ به این مسلماً هر کس برای پاسخ به این سوال، دلایلی را ذکر خواهد کرد که در مجموع مهمترین آن ها را می‌توان این گونه برشمرد:
توسط نوشتن می توان مسائل و مشکلات موجود بیان را بیان کرد.
با نوشتن می توان دانش ، تجربه و تخصص خود و یا افراد دیگر را ارائه نموده و آن ها را ثبت کرد.
با نگاشتن ، علم و عمل به یکدیگر نزدیک تر می شوند.
با نوشتن مداوم ، ورزیدگی در نگارش به وجود خواهد آمد.
نوشتن می تواند دانسته‌های ذهنی را صیقل داده و سبب رفع نواقص گردد.
نگارش صحیح مطالب علمی سبب رشد ایده‌های نو و ایجاد انگیزه پژوهش بیشتر در آن زمینه خواهد گردید.
و در نهایت نگارش باعث رشد و گسترش آگاهی‌های انسان می شود.
ملزومات نگارش:
نوشتن نیز مانند هر کاری نیاز به فراهم کردن یک‌سری مقدمات دارد، و مستلزم رعایت برخی نکات و پیشنیازها است. اصولاً خلق یک اثر خوب به‌خصوص اگر قرار باشد در قالب مقاله، کتاب، پایان‌نامه و… باشد نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه و برنامه‌ریزی دقیق دارد تا محصولی ارزشمند و قابل رقابت تولید شود. مهم ترین سرمایه برای نوشتن، داشتن مطالعه کافی و برخورداری از دانش لازم در حوزه موضوعی مورد علاقه است.
برای نوشتن مقاله به دو صورت می‌توان عمل کرد:
روش اول این است که بخواهیم ابتدا در یک حوزه در باره ی موضوعی تحقیق کنیم و بر اساس نتایج و یافته‌های تحقیق ، مقاله بنویسیم.
روش دوم این که مستقیماً موضوع یا مقوله‌ای را به قصد تهیه مقاله انتخاب کنیم و در آن زمینه شروع به نوشتن کنیم. برای نوشتن مقاله به این روش می‌توان با مطالعه منابع دایره‌المعارفی شروع کرد. سپس با جستجو در بانک‌های اطلاعاتی، و استفاده از کتاب های شناسایی شده ، می‌توان کتاب‌های تخصصی و منابع اطلاعاتی دیگر از قبیل مقاله، پایان‌نامه و… را گردآوری کرد. پس از گردآوری منابع اطلاعاتی، ابتدا سرفصل‌ها و مندرجات آن ها مرور شود. پس از آن بخش‌های مهم و مرتبط به‌دقت مورد مطالعه قرار گرفته و از نکات مهم یادداشت‌برداری شود.
انواع مقاله:
مقالات را از چند دیدگاه می‌توان دسته‌بندی کرد. یکی از این دسته‌بندی‌ها می‌تواند بر اساس محتوای اطلاعات مقاله باشد که از این منظر مقالات به انواع تحقیقی، تحلیلی، مروری و گردآوری تقسیم می‌شوند:
– مقاله تحقیقی (پژوهشی): برگرفته از تحقیقی است که به‌تازگی پایان یافته است و چون متکی بر یافته‌های تحقیقاتی است، گزارش تحقیق نیز به آن گفته می‌شود.
– مقاله تحلیلی یا مقاله نظری : مقاله‌ای است که نگارنده با استفاده از منابع پژوهشی قبلی، نظریه خاصی را در حوزه کار خود مطرح می‌نماید. در این نوع مقاله نویسنده ممکن است نظریه‌های قبلی را گسترش دهد، آن ها را با استفاده از شواهد توسعه داده و به‌شکل دیگری بیان کند یا آن ها را مورد تأمل قرار دهد.
–مقاله مروری: این مقاله به تحلیل کلان و ارزیابی و تحلیل نوشته‌هایی می‌پردازد که قبلاً منتشر شده است. نگارنده ی مقاله مروری از طریق مقوله‌بندی، یکپارچه‌سازی، و ارزشیابی متون منتشر شده پیشین، سیر پیشرفت پژوهش‌های جاری را در جهت روشن ساختن مسئله‌ای مشخص دنبال میکند.
– مقاله گردآوری: نیز صرفاً به گردآوری و انعکاس نقطه نظرهای مختلف مندرج در نوشته‌های مرتبط با موضوعی خاص می‌پردازد و در واقع کار تازه‌ای را عرضه نمی‌کند. تفاوت آن با مقاله تحلیلی این است که به ارائه نظریه جدیدی منتهی نمی‌شود و نیز با مقاله مروری این تفاوت را دارد که الزاماً به سنجش و ارزیابی کلیه آثار قبلی نمی‌پردازد.
البته علاوه بر انواع مقاله های ذکر شده، گونه های دیگری از نوشته‌ها نیز وجود دارند که بیشتر در مجلات عادی منتشر می گردند.
توجه به این نکته ضروری است که شیوه نوشتن مقاله نیز حائز اهمیت می باشد.
پایان
